ساخت ضریح و ساخت حجله

ضَریحْ، سازه مشبّکی از طلا، نقره، مس یا چوب و جز آن است که بر روی قبر امام، امامزاده یا بزرگان مذهبی می‌نهند. از تاریخچه پیدایش ضریح و تغییر و تحول آن به شکل کنونی اطلاع دقیقی در دست نیست؛ اما ضریح به معنای اتاقک و صندوق از قرن نخست قمری رایج بوده است. ظاهراً پیشینه ضریح به شکل کنونی (مشبک و از نقره و مس) به دوره صفویه برمی‌گردد.

ضریح، محفظه یا اتاقکی مکعب مستطیل شکل است که فضای داخل مقبره را از اطراف جدا کرده است. معمولاً ضریح‌ها چهار گوشه دارند. اما ضریح امام حسین(ع) و عسکریین شش‌گوشه دارند. در ضلع‌های ضریح دریچه‌هایی برای انداختن نذورات در نظر گرفته شده است.

ضریح در اصطلاح فارسی  به اتاقک، صندوق و سازۀ فلزی یا چوبی مشبکی اطلاق می شود که بر قبر امام یا امامزاده‌ای قرار می دهند اما در اصل کلمه‌ای عربی است که در فرهنگ‌ عرب به معنای قبر و شکاف میانه قبر می باشد .ضریح به معنای رایج فارسی در لبنان با نام شبّاک به معنای محصوره فلزی یا چوبی مشبک و در مصر با نام مقصوره به معنای سرا، حجره و خانه کوچک متداول است.

ضریح سازی

ضریح‌سازی تلفیقی از هنر های  نگارگری، خطاطی، قلم‌زنی، منبت‌کاری، طلاکاری، فلزکاری… است. معمولاً برای ساخت ضریح، تیمی از فلزکاران (زرگران، قلم‌زنان، مشبک‌کاران، میناکاران) با هم همکاری می‌کنند. ضریح‌سازی از صنایع دستی رایج در اصفهان بوده است. علاوه بر خود ضریح، برای ساخت درهای اماکن متبرکه مانند مساجد ،امامزاده ها ، حرم های مطهر و مقبره ها و …  از ضریح‌سازی استفاده می‌شود.

در ساخت ضریح نام بانی، تاریخ ساخت، نام صاحب قبر و… درج می‌شود. ضریح از بدنه و اسکلت، پیکره‌های سنگی، ستون‌ها، پایه ستون، گوی ماسوره‌ها، لچکی‌ها، ترنج‌ها، کتیبه‌های نقره، حواشی برجسته کاری، کتیبه‌های طلامشبک‌های طلایی، زهوارها، میخ‌های تزیینی، گلدان‌ها، نقاشی‌های داخل ضریح، پارچه روی سقف مزار و… تشکیل می‌شود.

ضریح اصولاً به سازه فلزی گفته می شود که در مکان های مقدس یا زیارتگاه های امام زادگان نصب می گردد. نصب ضریح بر روی قبور امام زادگان دو حسن بزرگ دارد اول آنکه زوار در هنگام زیارت به آن مکان مقدس دسترسی ندارند چون همه زوار معمولاً با وضو وارد نمی شوند و دوم اینکه نذورات زوار در یک مکان امن قرار داده می شود. گنبد سازی

لطیفی علاوه بر ضریح به ساخت گنبد و گلدسته که معمولاً در نمای بیرونی مساجد و امام زادگان کاربرد دارد نیز همت گمارده اند. فلزاتی که در گنبد و گلدسته استفاده می شوند بیشتر انواع قوطی جات هستند، در مرحله اسکلت و تزئینات از سه نوع ورق استفاده می شود:

۱- ورق استیل عالی با دو رنگ طلایی و بی رنگ

۲- آلومینیم طلایی رنگ ثابت با تضمین

۳- برنج و مس با عمر ماندگاری محدود

سازه هایی فلزی همچون ضریح و حجله و گنبد و گلدسته توسط گنبدسازی لطیفی از پیش ساخته شده و آماده ی نصب در تمامای استانهای کشور هستند و انتقال آنها بدون خط و خش و ضربه به اقصی نقاط کشور و کشورهای همسایه انجام می شود.

کلمات کلیدی:

ساخت ضریح و حجله

ضریح و حجله

ضریح فلزی

ساخت ضریح

ضریح سازی

ساخت انواع ضریح و حجله